سیاره دهم منظومه شمسی: آیا سیاره دیگری به اندازه زمین در منظومه شمسی وجود دارد؟

جرم کیهانی در ابعاد یک سیاره ممکن است در بخش یخی منظومه شمسی دورتر از سیاره کوتوله پلوتون واقع‌شده باشد. دانشمندان آزمایشگاه قمری سیاره‌ای (LPL) دانشگاه آریزونا نشان داده‌اند که جرم ناشناخته‌ای با جرمی بین زمین و مریخ ممکن است در کمربند واقع شده باشد. کمربند کوییپر ناحیه‌ای فراتر از نپتون است که هزاران سیارک یخی، ستاره‌های دنباله‌دار و سیاره‌های کوتوله در آن قرار گرفته‌اند.

احتمال وجود سیاره نهم منظومه شمسی در ژانویه ۲۰۱۶ برای نخستین بار توسط اختر فیزیکدانان کنستانتین باتیگین و مایکل براون در مؤسسه فناوری کالیفرنیا (Caltech) پیشنهاد شد. این محققان متوجه برخی ناهنجاری‌های گرانشی در خارج از منظومه شمسی شده بودند که می‌توانسته ناشی از سیاره‌ای عظیم باشد که فراتر از نقطه مشاهده ماست و فاصله‌ای حدود ۲۰ برابر دورتر از نپتون به خورشید داشته باشد.

به گفته این دانشمندان سیاره نهم، سیاره‌ای به اندازه نپتون در فاصله خیلی دورتر از پلوتون-حدود ۲۵ برابر دورتر از پلوتون به خورشید- واقع شده است. این سیاره، سیاره نهم منظومه شمسی نام‌گذاری شده است، بنابراین اگر هر دوی این پیش‌بینی‌ها درست باشد، یکی از این اجرام، سیاره دهم منظومه شمسی خواهد بود. اکنون جرم سیاره‌ای که توسط دانشمندان دانشگاه آریزونا شرح داده شده است، ممکن است، روی مدار اجرام سنگی کمربند کوییپر تأثیر گذاشته باشد. درواقع مدار اجرام دور کمربند کوییپر با میانگین شیب ۸ درجه‌ای؛ دارای مداری غیرقابل تغییر هستند، بنابراین چنین تأثیری می‌تواند، نشان دهنده حضور یک جرم کیهانی در این ناحیه باشد.

کت ولک، محقق ارشد این مطالعه در بیانیه‌ای گفت: “احتمالا بهترین توضیح برای نتایجی که به دست آوردیم، وجود جرمی ناشناخته باشد. بر اساس محاسبات ما، جرمی به بزرگی سیاره مریخ می‌تواند، چنین تأثیری گذاشته باشد.”

رونو مالتهرا، دانشمندی از آزمایشگاه قمری سیاره‌ای آریزونا و یکی از محققان این مطالعه در بیانیه‌ای گفت، این اجرام کمربند کوییپر همچون فرفره عمل می‌کنند. او گفت: “تصور کنید، تعداد زیادی فرفره سریع دارید و هر یک از آن‌ها را می‌چرخانید…اگر به دقت نگه کنید، متوجه می‌شوید، محور چرخش این فرفره‌ها دارای جهت‌های مختلفی است، اما به طور متوسط، همه آن‌ها به سمت نقطه گرانشی زمین می‌چرخند. ما انتظار داریم زاویه شیب اجرام کمربند کوییپر هم دارای جهت‌های گوناگونی باشند، اما به‌طور متوسط دارای مداری عمود به خورشید و دیگر اجرام بزرگ منظومه شمسی باشند.”

با این تفاسیر، ممکن است، جرم ناشناخته کمربند کوییپر، خیلی شبیه به سیاره اسرارآمیز نهم باشد، اما محققان می‌گویند که این جرم سیاره‌ای بسیار کوچک و همچنین نزدیک است؛ بنابراین نمی‌تواند همان سیاره نهم باشد. سیاره نهم ۵۰۰ تا ۷۰۰ واحد نجومی (AU) از زمین فاصله دارد و جرم آن حدود ۱۰ برابر زمین است. یک واحد نجومی برابر با فاصله بین خورشید و زمین (۱۵۰ میلیون کیلومتر) است. سیاره کوتوله پلوتون هم در فاصله‌ای کمتر از ۵۰ واحد نجومی از خورشید قرار دارد.

ولک گفت: “سیاره نهم بسیار دورتر از چیزی است که بتواند روی این جرم ناشناخته تأثیر بگذارد. این جرم در واقع می‌باید، بسیار نزدیک‌تر از ۱۰۰ واحد نجومی باشد تا بتواند روی اجرام کمربند کوییپر تأثیر بگذارد.”

با وجودی که این سیاره واقع در کمربند کوییپر هنوز مشاهده نشده است، محققان امیدوارند که تلسکوپ تحقیقاتی بزرگ سینوپتیک (LSST) به کشف این سیاره کمک کند. این تلسکوپ هم‌اکنون در شیلی در حال ساخت است. مالهوترا گفت: “انتظار داریم، تلسکوپ تحقیقاتی بزرگ سینوپتیک، اجرام مشاهده شده در کمربند کوییپر را از رقم فعلی، ۲۰۰۰ جرم به ۴۰ هزار برساند.”

مالهوترا ادامه داد:”اجرام زیادی در آنجا واقع‌اند که هنوز مشاهده نکرده‌ایم. برخی از این اجرام به قدری دور هستند که حتی تلسکوپ تحقیقاتی بزرگ سینوپتیک هم امکان مشاهده آن‌ها را نخواهد داشت. اما چون این تلسکوپ امکان پوشش آسمان به شکلی بسیار دقیق‌تر از ابزارهای فعلی را دارد، می‌باید قادر به شناسایی این جرم –در صورت وجود- باشد.”

.

منبع: livescience